La Centro de Esploro kaj Dokumentado pri Mondaj Lingvaj Problemoj
Kelkaj vortoj pri
CED
Mark Fettes
Direktoro de CED
La Centro por Esploro kaj Dokumentado pri la Monda Lingvo-Problemo (CED) kreiĝis en 1952 por antaŭenigi la sciencan esploradon pri Esperanto “kaj ĝiaj multflankaj aplikoj en ĉiuj sferoj de la vivo”; prizorgi la kolektadon kaj ellboradon de findindaj dokumentoj pri Esperanto; kaj subteni la informan laboron ĉe internaciaj organizaĵoj, fakaj kaj sciencaj rondoj, kaj la ĝenerala publiko. Origine, do, ĝi estis konceptita kiel faka instituto subtene al la tutmonda Esperanto-movado sub la tegmento de Universala Esperanto-Asocio (UEA).
Iom post iom, la agado kaj la celoj de CED plivastiĝis. Ĝi ankaŭ iom adaptis sian nomon por forigi la eblan mispercepton, ke ekzistas nur unu “lingvo-problemo” en la mondo; nun ĝi nomiĝas la Centro de Esploro kaj Dokumentado pri Mondaj Lingvaj Problemoj. Kvankam ankoraŭ formale ligita kun UEA, ĝia laboro delonge respondas al la prioritatoj kaj iniciatoj de esploristoj sur la kampo de interlingvistiko, pli ol al la informaj aŭ dokumentaj bezonoj de la Asocio. Esperanto restas la ĉefa laborlingvo de CED; por diversaj celoj ĝi delonge uzas ankaŭ la anglan, francan, kaj aliajn lingvojn.
Historio de CED
- CED fondiĝis de Ivo Lapenna en la jaro 1952
- En 1969 fondiĝis la revuo La Monda Lingvo-Problemo, poste renomita Language Problems and Language Planning
- En 1974, Ulrich Lins komencis aperigi Novaĵleterojn por Interlingvistoj, nun titolitaj Informilo por Interlingvistoj / Information for Interlinguists
- En 1978, Detlev Balnke starigis la Esperantologian Konferencon kadre de la ĉiujara Universala Kongreso de Esperanto
- En 1987 fondiĝis Terminologia Esperanto-Centro
- En 1996, Mark Fettes organizis la unuan Nitobe-simpozion
- En 1999, Christer Kiselman restarigis la revuon Esperantologio kiel Esperantologio/Esperanto Studies, unue redaktita de Paul Neergard en 1949
- En 2020 okazis organiza reformo de CED
Estraro de CED
Konsilantaro
Xavi Alcalde
Irene Caligaris
Renato Corsetti
Federico Gobbo
Kimura Goro
Mélanie Maradan
Alessandra Madella
A Giridhar Rao
Orlando E Raola
Ida Stria
Angela Tellier
Humphrey Tonkin
Bernhard Tuider
Bengt-Arne Wickström
Antaŭaj Direktoroj
CED finance subtenas
Esplorprojektojn
Denaskulismo
La Bona Renkontiĝo (libere elŝutebla podkasto-projekto de Stela Besenyei-Merger) esploras la temon de denaskuleco per intervujoj kun diversaj homoj: aktivuloj, denaskuloj, kaj gepatroj rilate al la temo de edukado kun Esperanto.
St Andrews
“Esperanto kaj Internaciismo, 1880-1920”, kunlabora projekto en la Lernejo pri Historio de la Universitato de St Andrews. Prof Struck. kaj liaj studentoj esploras pri fakuloj en la Esperanto-movado kiel ‘epistemaj komunumoj’, ekz. kuracistoj, arkitektoj, kaj urboplanistoj.
Lingva Justeco
Lingvo politiko influas la nivelon de malegaleco inter lingvoj. Grandaj malegalecoj estas ofte viditaj kiel fonto de konflikto. Indico de lingva justeco ebligus difini tiajn distribuajn efikojn tra tempo kaj spaco, kaj kontroli ilian evoluon, sekve konduki al agadoj por kontroli ilin.