Esplora subteno
Fotita de: Andrzej Szozda
Kelkaj vortoj pri
Esperanto en Universitatoj
Esplorado kaj instruado pri interlingvistiko okazas grandparte (sed ne nur) kadre de universitatoj tra la mondo. Kadre de sia streboj evoluigi la kampon de interlingvistiko, CED laboras por interligi kaj subteni universitatajn esploristojn, docentojn kaj studentojn kiuj okupiĝas pri kursoj, studprogramoj, disertaĵoj kaj esplorprojektoj pri temoj kiel Esperanto kaj aliaj planlingvoj, lingva justeco, transnacia komunikado kaj lingvopolitiko.
La subvencio
Karlo Pov por Arkivaj Esploroj
Celo
La subvencio Karlo Pov por Arkivaj Esploroj celas instigi kaj subteni arkivan esploradon pri Esperanto kaj interlingvistiko, ĉu en specialaj kolektoj pri tiuj temoj, ĉu en pli ĝeneralaj kolektoj. La ricevonto de la jara subvencio Karlo Pov estos elektita de la Estraro de la Centro por Esploro kaj Dokumentado pri Mondaj Lingvaj Problemoj (CED), eble laŭ konsilo de taŭge kvalifikita komitato por revizio de subvencioj.
Administrado
Esperantic Studies Foundation (ESF) estas la administranto kaj garantianto de la subvencio Karlo Pov.
Sumo
La komenca jara subvencia sumo estas 3000 usonaj dolaroj (USD).
Kriterioj kaj Proceduro
- Ne ekzistas limigoj pri nacieco por kandidatiĝi al la subvencio Karlo Pov.
- Kandidatoj por la subvencio en la koncerna jaro devas prezenti skriban proponon, en la angla aŭ en Esperanto, al la adreso indikita en la retejo de CED, ĝis aŭ antaŭ la 30-a de septembro. La propono devas enhavi:
- Priskribon de la esplortemo kaj klarigon pri ĝia graveco por la kampo de esperantologio kaj/aŭ interlingvistiko (maks. 2 p.);
- Identigon de la arkivo(j) aŭ kolekto(j) kie la esplorado okazos, kun klarigo pri la elekto de tiuj lokoj (maks. 1 p.);
- Tempoplanon kaj buĝeton por la proponita esplorvizito, kiu okazu ene de unu jaro post la dato de la kandidatiĝo; aŭ, se temas pri esploro en cifereca arkivo aŭ kolekto, priskribon de la planita metodaro (maks. 1 p.);
- Planon por la redaktado (aŭ alia preparado) kaj disvastigado de la esplorrezultoj (maks. 1 p.);
Vivresumon (CV) de la kandidato.
- La proponoj estos taksataj laŭ siaj graveco, originaleco, la preparado de la kandidato por plenumi la esploron, kaj laŭ la kapablo fari signifan akademian aŭ popularan kontribuon al la kampo.
- La elekto de ricevonto fare de CED estos komunikita al la Direktoro de ESF la 31-an de oktobro de la kandidatiĝa jaro.
- Ĝis 80% de la plena subvencia sumo estos transdonata al la ricevonto per ununura pago; la restanta parto estos pagata post ricevo de 1–2-paĝa raporto pri la uzo de la rimedoj, ene de unu jaro post la aljuĝo. Ricevontoj estas instigataj teni CED kaj ESF informitaj pri la progreso de sia esplorado.
Programo por
Interlingvistika Subteno
La Programo por Interlingvistika Subteno estas administrata de internacia komisiono sub la aŭspicio de CED. Kunlabore kun Esperantic Studies Foundation (ESF), ĉi tiu programo aljuĝas malgrandajn subvenciojn (maksimume 2000 USD) por helpi fakulojn kaj jam spertajn studentojn plenumi esplorojn en la fakoj lingvoplanado, interlingvistiko, transnacia lingvopolitiko, lingva justeco, kaj planlingvoj (inkluzive Esperanton). La subvencioj povas subteni aĉeton de (aŭ aliron al) esploraj materialoj, partoprenon en konferencoj, vojaĝadon al esplorbibliotekoj, subtenon de kampolaboro, evoluigon de retejoj kaj kostojn de publikigo, inter aliaj. Ĉi tiuj subvencioj estas aljuĝataj konkurse. Legu pli pri kiel kandidatiĝi al la Programo por Interlingvistika Subteno ĉi tie.
Mentorada Programo por
Novaj Esploristoj
Ĉu vi estas (relative) nova al la kampo de interlingvistiko, kaj serĉas gvidon kaj subtenon en via esplorado? CED proponas servon por ligi vin kun sperta esploristo, kiu povas doni konsilojn, komentojn, kaj kunlaboron laŭ viaj celoj kaj bezonoj. Mentorada rilato havas limigitan daŭron kaj celas interalie la realigon de publikaĵo pri via esploro, en faka revuo aŭ konferenco. Legu pliajn detalojn pri la Mentorada Programo ĉi tie.
Esperanto en Universitatoj
Laŭ Historia Perspektivo
Dum la historio de Esperanto, pluraj docentoj sukcese enkondukis kursojn pri Esperanto kaj interlingvistiko kadre de siaj institucioj. La plej longdaŭra tradicio pri tio ekzistas ĉe la Universitato de Liverpool, danke al John Buchanan, kiu starigis fonduson en 1931 por tie instrui Esperanton kaj interlingvistikon. Ĉi tiu fonduso daŭre ebligas prelegojn, atelierojn, kaj stipendion por doktoriĝantoj.
En Nederlando, Esperanto estas instruata ĉe la Universitato de Amsterdam ekde 1948. En 1997, laŭ iniciato de Hans Erasmus, estis starigita eksterordinara katedro pri Interlingvistiko kaj Esperanto. Unue gvidata de Marc van Oostendorp, en 2002 la katedro estis transprenita de Wim Jansen, kiu gvidis ĝin dum 11 jaroj. En 2013 Federico Gobbo transprenis la katedron kaj restas en tiu rolo ĝis nun. La katedrulo ĉiujare gvidas du kursojn, pri Esperanto kaj pri interlingvistiko, kaj krome plenumas esplorojn sur la kampo de la interlingvistiko kun aparta atento al la teorio kaj praktika uzo de planlingvoj.
En Hungario, pli precize en Budapeŝto, István Szerdahelyi fondis ampleksan esperantologian fakon ĉe la Universitato ELTE en 1966, proponante finan diplomon (egalvaloran al magistriĝo). Li formis plurajn el la nunaj agantoj pri Esperanto en universitatoj, inter ili Ilona Koutny, kiu post transloĝiĝo al Pollando, fondis la postdiplomajn Interlingvistikajn Studojn ĉe la Universitato Adam Mickiewicz (UAM), en Poznań. La Interlingvistikaj Studoj lanĉis sian unuan grupon en 1998 kaj daŭre ĉiun trian jaron la sekvan. Per tri-jara studado, ĉi tiu programo formas interlingvistojn, esperantologojn kaj instruistojn kun firma kaj larĝa teoria bazo kaj utilaj praktikaj konoj. Eblas ankaŭ doktoriĝi pri interlingvistika aŭ esperantologia temo ĉe UAM.
En Germanio, de 1988 ĝis 2007, Detlev Blanke lektoris pri interlingvistiko en la Humboldt-Universitato en Berlino. Poste, ĝis 2023, Sabine Fiedler okazigis kursojn pri interlingvistiko en la Universitato de Leipzig. Ambaŭ ludis gvidajn rolojn en la Gesellschaft für Interlinguistik, la plej aktiva landnivela organizaĵo sur tiu kampo en la mondo.
En Ĉinio en 2018 estis kreita Esperanto-fako ĉe la Universitato de Zaozhuang, kiu donas bakalaŭran diplomon al la studentoj kiuj kompletigas kvar-jaran programon. Kvankam aliaj universitatoj en Ĉinio, Koreio kaj Japanio gastigas kursojn pri Esperanto kaj foje pri interlingvistiko, mankas aktuala supperrigardo pri tiu agado.
En pluraj universitatoj tra la mondo, Esperanto kaj/aŭ interlingvistiko estas laŭokaze instruataj (vidu pli kompletan liston ĉi tie). Ankaŭ la Internacia Ligo de Esperantistaj Instruistoj donas atenton al tiu kampo, aldone al sia ĉefa fokuso pri lerneja instruado. La defio al CED estas kuraĝigi pli da tiaj eblecoj.
Ŝlosilaj homoj en la starigo de universitataj fakoj
Eltrovu pli pere de niaj
Partneroj
CED laboras man-en-mane kun Esperantic Studies Foundation. Kune, CED kaj ESF sukcese progresigas agadon en diversaj agadkampoj, inkluzive en universitataj medioj.
Kaj kun la Internacia Ligo de Esperantistaj Instruistoj (ILEI) CED same kunlaboras. ILEI havas ĉe sia retejo apartan sekcion pri universitata agado. 
Nia dulingva partnera retejo ESF Academic entenas multajn informojn kaj novaĵojn pri niaj agadoj en kaj pri Esperanto en universitatoj, inkluzive listojn de esperanto-parolantaj profesoraj kaj lektoroj, studentaj kluboj, universititaj retpaĝaroj, rimedoj, kaj eldonaĵoj.