Terminologio

Kelkaj vortoj pri

Terminologio

La evoluigo de la faka lingvaĵo en Esperanto estas defio same malnova kiel la lingvo mem. Sed fakte tian defion konas ĉiuj lingvoj, kaj en mondo ĉiam pli interplektita, la kunordigo de la termino-evoluo fariĝis same esenca kiel interkonsentoj pri la formoj de ŝraŭboj kaj la ondolongoj de satelitaj elsendoj. La germana esperantisto Eugen Wüster ludis pioniran rolon en la estigo de tiu esplorkampo, konata kiel terminoscienco aŭ terminologio. Tia sistema aliro restis tamen malmulte konata en la Esperanto-movado, ĝis en 1987 fondiĝis Terminologia Esperanto-Centro (TEC), kies celoj estis unuecigi fakajn terminojn uzatajn en Esperanto, konsili pri terminara laboro kaj subteni la verkadon de terminaroj. Pro la agado de TEC, UEA ekhavis oficialajn rilatojn kun la komitato pri terminologio (TC 37) de la Internacia Organizaĵo por Normigado (ISO) kaj kun la Internacia Informejo por Terminologio (Infoterm). Post plurjara agado, TEC iom post iom ĉesis aktivi. Ekzistas espero revivigi tiun valoran agadon sub la ŝildo de CED. Interesitoj bonvolu turni sin al la Direktoro de CED.

Fondinto de TEC

Legu pri la

Historio de TEC

(Resumita el pli longa prezento de Wera Blanke) La aktiva periodo de TEC daŭris pli-malpli dudek jarojn. Dum tiu periodo, per sia insista kaj ripeta publikigado de artikoloj, studoj kaj alvokoj TEC sukcesis reveki kaj iom pluevoluigi la ĝeneralan intereson de la esperantistaj fakuloj kaj sciencistoj kaj la komprenemon pri la neceso de terminologia laboro laŭ la principoj, kiujn Eugen Wüster, la esperantologo kaj fondinto de la terminologio-scienco, estis ellaborinta por ĉiulingva kaj ĉiufaka utilo. Kun la sprono kaj subteno de TEC, fakuloj en rekta kontakto, koresponde kaj persone, grupiĝis kaj eklaboris por krei siajn terminarojn. La plej interesa ekzemplo ĉirilate estas tiu de la forstistoj, kiuj proprainiciate kaj memstare sin organizis, komence kiel Terminografia Komisiono de TEC, fine kiel mondvasta kunlaborantaro de pli ol cent homoj kun ege valora rezulto: altkvalita multlingva forst-terminarego laŭ modernaj terminologiaj principoj kun Esperanto kiel baza komparilo.

Ekde 1988 evoluis bona kontakto al Infoterm, la Internacia Informcentro pri Terminologio en Vieno, fondita de Eugen Wüster, kaj en 1989 UEA fariĝis oficiala membro de TermNet (International Network for Terminology), la kunlabora reto de terminologiaj institucioj ĉirkaŭ Infoterm. Tio rajtigis TEC, ne nur senpage ricevi librojn kaj aliajn dokumentojn kaj publikigi en ‘TN-News’ (Bulteno de TermNet), sed ankaŭ sendi ĉiujare unu personon senpage al la unu-semajna ‘TermNet-Summerschool’ en Vieno, kie eminentaj terminologoj dum someraj kursoj instruas bazajn sciojn. Tiun eblon UEA profitis plurfoje por antaŭenigi la movadajn kompetentojn sur tiu kampo. De ISO/TC37, la priterminologia komitato de ISO, TEC ricevadis protokolojn kaj invitojn al kunsidoj; ĝi klopodis sekvi la evoluon kaj konstantan reviziadon de la principo-normoj kaj peri la esencon al la esperantista publiko.

Kvazaŭ kromprodukto de tiuj kontaktoj kaj de la konstanta publika laboro de TEC estas – en- kaj ekstermovade – la kreskinta kompreno pri la rolo, kiun ludis esperantologoj kiel Wüster kaj Drezen en la estiĝo kaj establiĝo de la terminologia scienco. Kaj tiu kompreno helpis al pli bona takso de la fenomeno ‘Esperanto’ ĝenerale kaj speciale pri ĝia utilo por faklingvaj celoj. Tio i.a. ebligis al esperantistaj fakuloj aktive partopreni en la konferenco ProCom ’98 (Vieno 24.-26.08.1998), organizita okaze de la centa datreveno de la naskiĝo de Eugen Wüster.

La plej grava rezulto de tiu ĉi kontakto estis, ke TEC en 1998 povis disponigi al la esperantlingva fakularo la 38-paĝan broŝureton ‘Terminologia Gvidilo’, facile komprenebla helpmaterialo por ĉiuj fakuloj okupiĝantaj pri siaj terminaroj.

Terminologia Gvidilo

Aŭtoris: Heidi Suonuuti
Redaktis: Wera Blanke
Tradukis: Sabine Fiedler (el la angla)