Bibliotekoj kaj Esplorkolektoj
Fotita de: Gabriela Skonieczna
Kelkaj vortoj pri
Bibliotekoj kaj Arkivoj
Biblioteko Hector Hodler, en Roterdamo de 1962 ĝis 2022
Por la celoj de esploro kaj dokumentado, bibliotekoj kaj arkivoj pri Esperanto kaj aliaj planlingvoj havas nekontesteblan valoron. Plej ofte ili estas kreitaj kaj prizorgataj de lokaj arkivoj kaj privataj kolektantoj; la kerno de valora kolekto kutime venas de unusola privata kolektanto, kiu donacas aŭ heredigas ĝin al loka aŭ nacia institucio. Kio okazas poste ankaŭ tre dependas de la grado de interesiĝo kaj sindediĉo de la koncernaj respondeculoj, kaj krome de la financaj rimedoj disponeblaj. Tial CED provas iom post iom krei pli da helpiloj kaj pli bonaj alirkondiĉoj por esploristoj, samkiel subteni kunlaboron inter la diversaj kolektoj.
Hector Hodler
La Biblioteko Hector Hodler
Plej signifa por CED mem estas la Biblioteko Hector Hodler, unu el la plej grandaj kolektoj pri Esperanto kaj planlingvoj en la mondo. Hodler, la svisa fondinto de Universala Esperanto-Asocio, mortis nur 33-jara en 1920, kaj lia vidvino donacis lian kolekton de tri ĝis kvar mil eroj al la Universala Esperanto-Asocio (UEA). Tiu biblioteka bazo restis en Ĝenevo kaj konstante kreskis sub la zorgo de Hans Jakob ĝis 1962. De tiam dum 60 jaroj ĝi troviĝis en Roterdamo en la sidejo de UEA, kie ĝi estis konstante nutrata de nove aperantaj publikaĵoj kaj akaparis pli kaj pli da spaco, ĝis la pretigo de speciala fajro-imuna bretaro en la teretaĝa alo de la konstruaĵo.
En 2022, laŭ aparta interkonsento kun la Aŭstria Nacia Biblioteko, proksimume 5% de la Hodler-kolekto (inkluzive de ĉirkaŭ 800 arkivskatoloj kun dokumentoj el la historio de UEA mem) estis portitaj al Vieno por profesia konservado. La plej granda parto de la kolekto tamen restis en Roterdamo, kaj eta laborgrupo de CED serĉis pli kompletan solvon kiu certigos ĝian estontecon kaj alireblecon por esploristoj. En 2023, laŭ nova interkonsento kun la Nacia Biblioteko de Pollando, la tuta restanta kolekto – ĉirkaŭ 7 tunoj da libroj, broŝuroj, revuoj kaj bultenoj, afiŝoj, sonmaterialoj, turismaĵoj kaj multaj aliaj – estis transportitaj al Varsovio. Post sekigo kaj kemia senŝimigo, komenciĝis la longa laboro de katalogado de tiu valora heredaĵo. Esploristoj estonte povos traserĉi ĝin per la reta katalogo de la Nacia Biblioteko kaj konsulti la fizikajn materialojn mem surloke.
Por esplori la Hodler-kolekton en la Aŭstria Nacia Biblioteko, en Vieno, serĉu laŭ la etikedo V75. Tiu parto de la kolekto estas ankaŭ konsultebla ĉeeste en Vieno.
La katalogo de la Nacia Biblioteko en Varsovio estonte ebligos serĉadon de “Biblioteko Hector Hodler,” sed por nun oni povas nur serĉi erojn en la ĝenerala kolekto. Same estonte eblos konsulti la Hodler-kolekton surloke en la legsalono.
Pri Esperanto-bibliotekoj en la Reto
La Aŭstria Nacia Biblioteko, en Vieno, havas la plej ampleksan kolekton en la mondo, sub la aŭspicio de la Kolekto por Planlingvoj, kiu ricevas ankaŭ la plej profesian prizorgon. Per la katalogo Trovanto eblas povas traserĉi la havaĵon kaj mendi dokumentojn por konsulti en la legsalono de la biblioteko. Per ÖNB Digital oni povas traserĉi la ciferecigitan havaĵon. La Kolekto por Planlingvoj estas fake, administre kaj space ligita kun la Esperantomuzeo de la Aŭstria Nacia Biblioteko.
La Hispana Esperanto-Federacio respondecas pri la cifereca biblioteko nomata Bitoteko. Ĝi enhavas bitigitajn dokumentojn el Biblioteko Juan Régulo Pérez kaj aliajn elektronikajn eldonaĵojn ligitajn al la agado de la Federacio. Ĝi konservas ankaŭ dokumentojn el eksteraj fontoj naciaj kaj internaciaj, ekzemple kreskantan nombron de revunumeroj el multaj landoj.
Ankaŭ estas universitatoj kiuj posedas signifajn kolektojn kaj arkivojn rilatajn al Esperanto kaj interlingvistiko, kiel la Universitatoj de Princeton, Oregon, kaj Massachusetts Amherst, en Usono, Manchester kaj St Andrews, en Britio, EHESS, en Francio, kaj Zaozhuang, en Ĉinio.
Estas diskutforumo por esperanto-bibliotekistoj en Google Groups. Ĝia celo estas plifaciligi la kontaktojn inter Esperanto-bibliotekoj kaj -arkivoj. La mesaĝoj de la dissendolisto estas libere legeblaj sen membriĝo.